Edukacja, nauczanie i kształcenie – definicje oraz objaśnienie

Czym jest edukacja? Na czym polega kształcenie? Jak wygląda nauczanie dzieci i młodzieży w Polsce? To tylko niektóre z często zadawanych pytań na temat polskiego systemu oświaty. Warto uporządkować wiedzę na ten istotny temat.

Czym jest edukacja?

Edukacja to ogół doświadczeń składających się na proces nabywania przez jednostkę umiejętności, wiedzy oraz rozumienia otaczającego ją świata. Edukacja obejmuje zarówno proces nauczania innych osób, jak i uczenia samego siebie. Termin  często bywa utożsamiany wyłącznie z kształceniem formalnym w instytucjach edukacyjnych – przede wszystkim szkołach. W szerszym znaczeniu obejmuje jednak również edukację nieformalną, mającą swoje źródło w codziennych doświadczeniach, rodzinie, interakcjach z rówieśnikami oraz informacjach pochodzących ze środków masowego przekazu. 

Formy edukacji w społeczeństwie

Istnieją różne podziały na formy edukacji, ale zwykle przedstawia się poniższą klasyfikację, która dzieli edukację na:

• formalną;
• nieformalną;
• nieoficjalną.

Edukacja formalna odbywa się zawsze w okresie wczesnego dzieciństwa i lat szkolnych. Wiąże się zazwyczaj z uzyskaniem świadectw potwierdzających zdolności ucznia.

Edukacja pozaformalna kształtuje wartości oraz umiejętności na bazie codziennych doświadczeń. Jednostki rozwijają się nieustannie, nawet nieświadomie, poprzez kontakt z rówieśnikami, kulturą i mediami.

Kształcenie nieoficjalne występuje obok oficjalnego procesu nauczania, ale nie gwarantuje żadnych oficjalnych dyplomów. Zajmują się nim głównie organizacje pozarządowe.

Warto wspomnieć jeszcze o samokształceniu. To forma poszerzania wiedzy indywidualnie, bez wsparcia nauczycieli i szkoły. Podejmujemy ją wtedy, gdy nie zadowala nas wykształcenie uzyskane w ramach edukacji formalnej.

Na czym polega kształcenie?

Termin „kształcenie” jest ściśle związany z pojęciem edukacji. Oznacza gromadzenie doświadczeń, które zapewniają rozwój zdolności, świadomości i rozumienia otoczenia przez człowieka. Zwykle identyfikujemy kształcenie jako element formalnej nauki w instytucjach edukacyjnych. Jednak może też odnosić się do edukacji nieformalnej w postaci codziennych czynności życiowych czy kontaktów towarzyskich z ludźmi. 

Jakie są formy kształcenia uczniów?

Najpopularniejsze rozróżnienie form kształcenie obejmuje kształcenie ogólne i zawodowe. Ma ono zastosowanie w polskim systemie oświaty – pierwszym procesem zajmują się licea, natomiast drugim technika. Kształcenie ogólne wprowadza jednostkę w podstawowe informacje ze świata przyrody, techniki i kultury. Przygotowuje do radzenia sobie z życiowymi problemami dzięki ugruntowanej wiedzy na różnorodne tematy. Z kolei nauczanie zawodowe pomaga w osiągnięciu specjalistycznych predyspozycji zawodowych, niezbędnych do wykonywania konkretnej pracy zawodowej kosztem wiedzy ogólnej.

Jak działa system oświaty w Polsce?

Artykuł 70 ust. 1 Konstytucji RP gwarantuje równe prawo do nauki wszystkim osobom mieszkającym w granicach państwa. Zgodnie z prawem edukacja elementarna jest obowiązkowa dla dzieci od siódmego roku życia, gdy osiągnęły gotowość szkolną w przedszkolu, do ukończenia szkoły podstawowej. Cały system oświaty w Polsce funkcjonuje na dobrym poziomie w porównaniu do państw innych części świata. Na wsparcie państwa w edukacji mogą liczyć nie tylko zdrowe, ale również niepełnosprawne dzieci  problemami natury fizycznej czy umysłowej.

Jednostki edukacyjne w polskim systemie oświaty

Unia Europejska zachęca swoje kraje członkowskie do wdrażania własnych strategii edukacyjnych, programów nauczania i kursów. Nie ma jednolitego systemu wśród państw. Unia pracuje jednak nad wyrównaniem poziomu edukacji we wszystkich krajach. Udziela porad, ustala wspólne cele i stawia wyzwania dla polityki edukacyjnej. Polskim system edukacji różni się od tych funkcjonujących w innych krajach. Opiera się o przedszkola, szkoły podstawowe i szkoły podstawowe.

Przedszkola

Do przedszkola zwykle uczęszczają dzieci w wieku od trzech do sześciu lat. Edukacja przedszkolna może być oferowana w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych, a także w punktach przedszkolnych. W przypadku tych jednostek edukacyjnych chodzi o kształcenie najmłodszych głównie poprzez zabawę i zachęcani ich do poznawania świata.

Szkoły podstawowe

8-letnia szkoła podstawowa podzielona jest na dwa etapy: klasy I-III i IV-VIII. W pierwszym realizowana jest edukacja wczesnoszkolna z zajęciami formie łączonej – zajęcia prowadzi jeden nauczyciel. W drugim etapie przechodzi się do nauczania wszystkich przedmiotów oddzielnie przez wyspecjalizowanego w danym temacie opiekuna. Oprócz lekcji obowiązkowych szkoła zapewnia uczniom zajęcia pozalekcyjne  dla  pielęgnowania talentów i wyrównywania szans między dziećmi, gdy tym słabszym trudniej nadążyć za planem edukacyjnym.

Szkoły ponadpodstawowe

Szkoła średnia w Polsce jest typem placówki edukacyjnej, do której mogą uczęszczać uczniowie po ukończeniu 8 klasy szkoły podstawowej. Zgodnie z prawem oświatowym, szkoły ponadpodstawowe obejmują obecnie czteroletnie liceum ogólnokształcące, pięcioletnie technikum, trzyletnią szkołę branżową I stopnia oraz dwuletnią szkołę branżową II stopnia. Absolwenci liceum i technikum mają możliwość kontynuowania nauki w szkole policealnej, a po zdaniu matury mogą ubiegać się o przyjęcie na studia wyższe. 

Edukacja w XXI wieku

Tradycyjne podejście do edukacji i struktury nie zawsze nadążają za zmieniającym się krajobrazem społeczno-ekonomicznym. Młodzi ludzie często zadają sobie pytanie, czy nauczany materiał ma zastosowanie w ich przyszłości, ponieważ szkoły starają się wyposażyć ich w umiejętności pozwalające odnieść sukces w społeczeństwie, które podlega ciągłym zmianom. Aby zapewnić wysoką jakość edukacji i sprostać wymaganiom współczesnej siły roboczej, należy wprowadzić zmiany w systemie edukacyjnym, takie jak wdrożenie nowych technik nauczania, podniesienie kwalifikacji profesorów uniwersyteckich oraz współpraca między edukacją a biznesem.

Partnerzy serwisu w edukacji zdrowotnej dzieci: Focus Dental Clinic, Leczenie bezzębia, focusclinic.pl